Door: ds. Klaas Touwen.
Na deze crisis zal het leven er anders uitzien. Kerk en samenleving zijn niet meer van elkaar los te denken. Dat beweert ds. Klaas Touwen, dorpskerkambassadeur.
In de week voor Pasen werd in Deil huis aan huis een flyer verspreid, getiteld ‘Omzien naar elkaar’. Er stond contactinformatie op: de coronapagina van de gemeentewebsite, een Facebookpagina, drie telefoonnummers: bij wie je voor gesprek en praktische ondersteuning terechtkunt (de dominee en Welzijn West Betuwe – in deze volgorde!) en wie je kunt bellen om boodschappen voor je te doen bij de dorpssupermarkt. Vier instanties gaven die flyer uit: de gemeente West Betuwe, Dorpsraad Deil, de Protestantse Gemeente en Welzijn. Is er veel over vergaderd? Nee, ik weet maar van één telefoontje. De Dorpsraad was de motor. De coronacrisis drijft kerk en dorp in elkaars armen. De keerzijde is ook waar: als je elkaar nu niet weet te vinden …
Waardering voor kerken
Op paasmaandag sprak de Duitse CDU-parlementariër Alexander Krauß zijn waardering uit voor de kerken. Dat zij een grote bijdrage leveren aan de psychische gezondheid: ‘Zielzorg en liturgie versterken het immuunsysteem en zijn daarom op zichzelf al een anticoronamaatregel.’ Dat zielzorg en liturgie zo hoog scoren is opmerkelijk. Diaconaat valt doorgaans eerder in het oog: de dienstverlening die van de kerk uitgaat. Hier in het dorp deelt de kerk op woensdagavond vóór het avondgebed vele liters soep rond. Niet dat de mensen anders zouden verhongeren, maar zij merken wel: er wordt aan mij gedacht. Dat is dus tevens zielzorg: aandacht voor de ziel. En liturgie sterkt de lange adem. Op veler verzoek zijn dit jaar de woensdagavondgebeden van de Veertigdagentijd geprolongeerd tot Pinksteren.
Nog meer dienstverlening in Deil: de kerk kan vrijwilligers koppelen aan mensen met een hulpvraag die bij Welzijn bekend zijn.
Niet rijk rekenen
De flyer werd op prijs gesteld, de soep nog meer. Zoveel waardering, de kerk zou zich bijna rijk rekenen. Maar zij kan er juist veel van leren:
- Dat veel goeds niet van de kerk uitgaat; de Dorpsraad was de motor achter de flyer.
- Dat van de kerk verwacht wordt dat zij geen onderscheid maakt tussen kerkelijke en onkerkelijke mensen (de verbinding van aanbod en hulpvraag).
- Dat haar maatschappelijk belang zich vooral laat zien in de vrijwilligers die zij op de been brengt.
- Dat ‘het openbare ambt van woord en sacrament’ publiek eigendom is (hier: het telefoonnummer van de dominee op de flyer).
- Dat van haar geheimenis heus wel wordt geweten (hier: zielzorg en liturgie).
- Dat je missie veel belangrijker is dan je visie; in je visie profileer je jezelf als kerk, maar je missie bedenk je niet, daar tref je jezelf in aan, daar word je in gesteld (hier: dat de kerk door de Dorpsraad wordt ingeschakeld).
- Dat zij zondag aan zondag (godsdienstoefening!) leert afstemmen op de ander …
Verbreding
Na deze crisis zal het leven er anders uitzien. Wie had kunnen voorspellen dat in het voorjaar van 2020 de kerk massaal zou streamen en vloggen? Ondertussen zijn we het ook alweer beu en is het afzien. De anderhalvemetersamenleving doet ons snakken naar meer nabije ontmoetingen: elkaar op de schouders slaan, omhelzen, samen zingen, de bediening van de sacramenten, ritualiteit. Wanneer zullen we weer in een kring rond het altaar staan en brood en wijn ontvangen?
Dat verlangen naar hoe het was, zal zich verbreden met wat we ondertussen leren: dat kerk en samenleving niet meer los van elkaar te denken zijn. De verbondenheid die wij nu voelen met bijvoorbeeld al die toegewijde verpleegkundigen en artsen – we bidden voor hen –, heeft de gevoelsmatige kant van: dat zijn de mensen bij wie wij horen. Zoals je je voorheen verbonden kon voelen met geloofsgenoten. Het evangelie ging in deze crisis schouder aan schouder staan met zoveel meer dat mensen bezielt, beweegt, motiveert.
Het zijn ervaringen die te denken geven. Kerkvader Cyprianus met zijn uitspraak ‘er is geen heil buiten de kerk’ zat fout.